Tag: Poeticity

ကဗ်ာဓာတ္ဆိုတာ ႐ွိၿပီးသားတစ္ခုကို ေနာက္ထပ္ပုံစံခြက္တစ္ခုထဲ ထည့္ျပတာမဟုတ္သလို ပုံစံခြက္တစ္ခုထဲက ထုတ္ျပတာလည္းမဟုတ္ဘူး။ ကဗ်ာဓာတ္ဟာ အၿမဲ အ႐ွင္သေဘာပဲျဖစ္တယ္။ ကဗ်ာဆရာရဲ႕ ဖန္တီးမႈျဖစ္စဥ္ထဲမွာ ဘာသာစကား/အာ႐ုံ/အေတြး/နက္႐ိႈင္းအနက္တို႔ရဲ႕ ထိေတြ႕လႈပ္ခတ္မႈထဲက ေပၚလာတာျဖစ္တယ္။ ကဗ်ာဆရာရဲ႕ ဒီဖန္တီးမႈျဖစ္စဥ္ေပၚ အကင္းပါးေနဖို႔အရမ္းလိုအပ္ပါတယ္။ ဆင္ျခင္ယုတၱိလႊမ္းမိုးသိစိတ္လုပ္ငန္းကို ပါဝါေတာ္ေတာ္ေလွ်ာ့ခ်ထားၿပီး မသိစိတ္ရဲ႕ အ,ဆင္ျခင္ယုတၱိဝင္ေရာက္လာဖို႔ ဖြင့္ထားေပးရတာျဖစ္တယ္။ သိစိတ္အပိုင္းနဲ႔ မသိစိတ္အပိုင္းတို႔ရဲ႕ ဝိေရာဓိတင္းအားဟာ အေရးႀကီးတယ္။ တစ္ဘက္ဘက္ ဘက္ကဲသြားရင္ ကဗ်ာဓာတ္ဟာ ေလ်ာ့သြားတတ္တယ္။ သိစိတ္လုပ္ငန္းရဲ႕ကဗ်ာဟာ ကဗ်ာဓာတ္ အားနည္းတယ္။ အီေကြး႐ွင္းခ်သလိုပဲ။ x = y (or) pqr စသည္ျဖင့္။ ကဗ်ာပါးမဝသူတို႔ရဲ႕အခ်ိဳးမ်ိဳး။ ကဗ်ာဓာတ္နည္းပါးရျခင္းအေၾကာင္း။ မသိစိတ္ဘက္သြားလြန္းရင္လည္း (ဝါ) အထိမ္းအခ်ဳပ္ အထားအသို တစ္ခုခုမ႐ွိျပန္ရင္လည္း ပ်ံတာထက္ လြင့္တာ ျဖစ္သြားတတ္တယ္။ ဒီကိစၥကို ဒီးန္ ယန္းဂ္၊ ခ်ားလ္စ္ ဆီးမစ္ခ်္တိုအပါအဝင္လည္း ေျပာခဲ့ဘူးၾကတယ္။ ဆီးမစ္ခ်္ေျပာခဲ့တာ႐ွိတယ္၊ cheat on the unconscious တဲ့။ မသိစိတ္ကို သစၥာေဖာက္ရတဲ့သေဘာ။ မသိစိတ္ကလာတာကို အေခ်ာသပ္မဟုတ္ပဲ ကုန္ၾကမ္းအျဖစ္သာယူတာ။ ဒါဟာလည္း ကဗ်ာဆရာရဲ႕ ဝါနဲ႔သမ႓ာကိစၥမကင္းဘူးေပါ့။

ေနာက္တစ္ခ်က္က ဆင္ျခင္ယုတၱိကဲတဲ့ဘက္က x အတြက္ အီေကြး႐ွင္း႐ွာတယ္။ x ကို ဘယ္လိုလွည့္ေျပာရမလဲေပါ့။ အီေကြး႐ွင္းလည္းမပ်က္ေစရဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အ,ဆင္ျခင္မႈကဲတဲ့ဘက္ကဆို အီေကြး႐ွင္းကို ကစားတာျဖစ္တယ္။ ဒီးန္ ယန္းဂ္ရဲ႕ စကားနဲ႔ဆို 2+2= 5 ျဖစ္ႏိုင္သလို 2+2=apple လည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကဗ်ာဓာတ္ဟာ အဲသလို အ,ဆင္ျခင္မႈ အီေကြး႐ွင္းကျဖစ္ေပၚတာမ်ားတယ္လို႔ ေျပာၾကဆိုၾကတာေတြ႐ွိပါတယ္။

ဆင္ျခင္ယုတၱိနဲ႔ အ,ဆင္ျခင္ယုတၱိတို႔ထိေတြ႕တိုင္း tension ျဖစ္တယ္။ ဝိေရာဓိသေဘာ။ အဲဒါကို ဘယ္လို balance ခ်ိန္မလဲဟာ ကဗ်ာဆရာတစ္ေယာက္စီနဲ႔ဆိုင္သလို ပကတိဖန္တီးမႈျဖစ္စဥ္အတြင္း ဘာသာစကားရဲ႕လွ်ပ္စည္းဓာတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚမႈနဲ႔လည္းဆိုင္ေနျပန္ပါတယ္။

ကဗ်ာဓာတ္ အေၾကာင္းေျပာရင္ မသိစိတ္ရဲ႕ အ,ဆင္ျခင္မႈရဲ႕ လုပ္ငန္းနဲ႔ အစြမ္းသတၱိေတြကို ဥေပကၡာျပဳလို႔မရေၾကာင္းပါ။ poem အဆင့္ပဲ႐ွိတဲ့ကဗ်ာနဲ႔ poetry အဆင့္႐ွိတဲ့ကဗ်ာတို႔ကို ကိုယ္တိုင္ယွဥ္ၾကည့္ရင္ သိသာပါတယ္။

အလြယ္ဆုံးဥပမာဟာ ဆရာေမာင္သစ္တည္ရဲ႕ ‘ေတာင္တြင္းရထား’ နဲ႔ ေမာင္ေခ်ာႏြယ္ရဲ႕ ‘ရထား’ တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဆင္ျခင္ယုတၱိရဲ႕ သ႐ုပ္မွန္ အီေကြး႐ွင္း နဲ႔ ပဋိသ႐ုပ္မွန္ အ,ဆင္ျခင္မႈ အီေကြး႐ွင္းတို႔ကိုလည္း ျမင္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ဇယလ

အဂၤလိပ္လို Poeticity ပိုအက္တစ္စစ္တီ လို႔ေရးတာေတြ႐ွိတယ္။ ကဗ်ာပုဒ္ရဲ႕ ကဗ်ာဓာတ္ လို႔ေခၚရမလားပဲ။ Poetry က ကဗ်ာအႏုပညာကို ေခၚတာျဖစ္သလို ‘ကဗ်ာ/ကဗ်ာဓာတ္’ ကိုေခၚတာလည္း ျဖစ္တယ္။ Poem ကေတာ့ ကဗ်ာပုဒ္ေပါ့။ စကၠဴေပၚခ်ေရး၊ ပုံႏွိပ္၊ စကရင္ေပၚေရးတင္လို႔ ျမင္ရတဲ့ အေရးအသားတစ္ခု။ ႐ြတ္ျပလို႔ ၾကားရတာလည္း ျဖစ္တယ္။

Poetry နဲ႔ poem ခြဲေျပာရတာက poem တိုင္းဟာ poetry မျဖစ္တာေတြ ႐ွိတယ္။ ကဗ်ာပုံစံနဲ႔ ေရးထားတဲ့ ကဗ်ာပုဒ္တိုင္းဟာ ကဗ်ာမျဖစ္သလိုေပါ့။ ဒါမွမဟုတ္ ကဗ်ာျဖစ္ျခင္း ဒီဂရီ အနည္းအမ်ား ကြာျခားမႈ႐ွိသလိုေပါ့။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆို poeticity ပါဝင္မႈ ကြာျခားလို႔ေပါ့။

အဲဒါေၾကာင့္ ‘ကဗ်ာဓာတ္’ (ဝါ) ‘ကဗ်ာေျမာက္မႈအရည္အေသြး’ အေၾကာင္းေျပာလာၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ကဗ်ာေျမာက္တဲ့ကဗ်ာပုဒ္နဲ႔ ကဗ်ာမေျမာက္တဲ့ကဗ်ာပုဒ္ရဲ႕
ကြာျခားမႈဟာ ဒီ ‘ကဗ်ာဓာတ္’ ကိစၥနဲ႔တိုက္႐ိုက္ပတ္သက္လို႔ေနပါတယ္။

အဲဒါကို စိတ္ဝင္စားၿပီး စူးစမ္း႐ွာေဖြ ဖတ္႐ႈစဥ္းစား သုံးသပ္တာေတြကို အခါအားေလ်ာ္စြာျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ‘ကဗ်ာဓာတ္’ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ စာတမ္းတစ္ေစာင္လည္း World Philosophy Day တစ္ခုမွာ ဖတ္ၾကားခဲ့ဖူးပါတယ္။

ဇယလ