Author: zlkontempo

ကဗ်ာနဲ႔ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ အေရးအသားေတြ၊ လႈပ္႐ွားေဆာင္႐ြက္မႈေတြ၊ အခမ္းအနားေတြ႐ွိၾကပါတယ္။ စာရင္းနဲ႔ျပရရင္ –

၁။ ကဗ်ာေဆာင္းပါး
၂။ ကဗ်ာ (စာအုပ္) ရီဗ်ဴး
၃။ ကဗ်ာဆရာ အင္တာဗ်ဴး
၄။ ကဗ်ာေဝဖန္ေရး
၅။ ကဗ်ာသင္ၾကားပို႔ခ်ေရး
၆။ ကဗ်ာ႐ြတ္ပြဲ
၇။ ကဗ်ာ စာတမ္းဖတ္ပြဲ
၈။ ကဗ်ာ ႏွီးေႏွာဖလွယ္(ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးပြဲ)
၉။ ကဗ်ာ ေဟာေျပာပြဲ
၁၀။ ကဗ်ာ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲ (ဝပ္ေ႐ွာ့ပ္)
၁၁။ ကဗ်ာဆုေပးပြဲ
၁၂။ ကဗ်ာစာအုပ္ဖြင့္ပြဲ
၁၃။ ကဗ်ာပြဲေတာ္က်င္းပပြဲ
၁၄။ ကဗ်ာဆရာ သက္ႀကီးပူေဇာ္ပြဲ
၁၅။ ကဗ်ာဆရာ ဈာပနပြဲ

ႏိုင္ငံေတာ္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္လုပ္တဲ့ေနရာမွာ ပညာေရးကိုခ်န္ထားလို႔မရသလို အႏုပညာေရးကိုလည္း ေဘးဖယ္ထားလို႔မရပါဘူး။ ကဗ်ာကိုလည္း တတ္ႏိုင္သမွ် ဘက္စုံဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္လုပ္ေနရမွာပါပဲ။ ဒါကို အစိုးရနဲ႔လႊဲထားလို႔မရဘူး။ အသင္းအဖြဲ႕(ေတြ)႐ွိဖို႔လိုတယ္။ အသိစိတ္နဲ႔ဦးေဆာင္လႈပ္႐ွားမဲ့သူေတြလိုတယ္။ ကဗ်ာနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ကိုယ္နဲ႔လည္းဆိုင္တယ္လို႔ခံယူၾကတဲ့ ကဗ်ာသမားေတြလိုတယ္။ ေငြေၾကးရံပုံေငြအတြက္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ၊လုပ္ငန္း႐ွင္ေတြရဲ႕ ေထာက္ပံ့မႈလိုတယ္။

တစ္ေန႔ေန႔၊တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ကဗ်ာကို ဘက္စုံဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ေဆာင္႐ြက္မႈေတြ အျခားႏိုင္ငံေတြမွာလို တဟုန္ထိုးေပၚေပါက္လာေအာင္ေဆာက္႐ြက္ၾကလိမ့္မယ္လို႔ စိတ္ကူးၾကည့္မိပါတယ္။

ဇယလ
၁၁ ဇြန္၊’၂၁

ကဗ်ာေတြဟာ သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြလည္းျဖစ္တယ္ဆိုတာ ပေဝသဏီကတည္းက႐ွိခဲ့ပါတယ္။ သမိုင္းေခတ္တစ္ခုကိုဖတ္တဲ့အခါ အဲဒီေခတ္ရဲ႕ ကဗ်ာေတြကိုလည္းဖတ္ဖို႔လိုတယ္လို႔ အဆို႐ွိပါတယ္။ တရားဝင္ မွတ္တမ္းတင္တဲ့သမိုင္းထက္ေတာင္ ကဗ်ာေတြဟာ ပိုစစ္မွန္တယ္လို႔ေတာင္ဆိုပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ဆို သမိုင္းကို ပါဝါစိုးမိုးသူေတြက သူတို႔ဘက္ကေန ေရးသားေစတာျဖစ္ၿပီး ကဗ်ာကေတာ့ အမွန္တရားဘက္က ေရးသားတာျဖစ္ပါတယ္။ အလိုေတာ္ရိကဗ်ာဆရာေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ကဗ်ာေတြကလြဲလို႔ေပါ့ေလ။ အာဏာပါဝါရယူျခင္းယွဥ္ၿပိဳင္မႈလို႔ဆိုရမယ့္ politics ဟာ ကဗ်ာမွာလည္း မလြဲမေ႐ွာင္သာ႐ိုက္ခတ္ျခင္း။

ဒဂုႏၲာရာရဲ႕ ‘ဥကၠလာပ’ ကဗ်ာလိုပဲ သစၥာနီရဲ႕ ‘လိႈင္သာယာ’ ကဗ်ာဟာ အမႊမ္းတင္စရာျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္ စကစရဲ႕ အၾကမ္းဖက္သမား/အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ လို႔ ေၾကညာၿပီး လိႈင္သာယာသပိတ္ကို အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲခဲ့တာကို အာဏ႐ွင္စနစ္ျဖဳတ္ခ်ေရး ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲရဲ႕ မပယ္ေဖ်ာက္ႏိုင္တဲ့ ျဖစ္ရပ္မွန္/အမွန္တရားကို သစၥာနီက ကဗ်ာအေလးနီျပဳလိုက္တာလည္းျဖစ္ပါတယ္။

တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာရဲ႕ တြန္းထိုးထြန္းသစ္လာမႈကို ဥေပကၡာျပဳလို႔မရျခင္းကို ဆစ္ခ္ ရဲ႕ ‘မမလာနာ လိႈင္သာယာေရာက္ဘူးလား’ ကဗ်ာက သက္ေသတည္ေနျပန္ေလေရာ။

လိႈင္သာယာေတာ့လိႈင္သာယာပဲ။ ေခတ္ေပၚလိႈင္သာယာ နဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္လိႈင္သာယာ။ ရန္ဘက္မေဆာင္ပါ။ သူ႕ဟာသူ တန္ဘိုး႐ွိၾကပါတယ္ေလ။ ကဗ်ာနည္းဟန္ေလ့လာလိုသူေတြအဖို႔ ႏိႈင္းယွဥ္ေလ့လာခြင့္ရတာေပါ့။

ကဗ်ာဆိုတာ ခံစားမႈ/အေတြးနဲ႔တင္မၿပီးပဲ တင္ျပပုံ presentation ကိစၥလည္း မုခ်႐ွိေနတာကို သတိမလစ္ဟင္းေစလိုပါ။

ဇယလ
၁၀ ဇြန္၊’၂၁

အသိလူငယ္ကဗ်ာဆရာတစ္ေယာက္ ေျပာတာကို ေတြးၾကည့္ေနတာပါ။ ‘အခုေရးတင္ေနၾကတဲ့ ကဗ်ာေတြဟာ ဟိုတုန္းကလို ႏိုင္ငံေရးဘက္ ျပန္ေရာက္သြားသလိုပဲ’ တဲ့။ လက္႐ွိေန႔စဥ္ၾကဳံေတြ႕ခံစားေနၾကရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ အေနအထားႀကီးဟာ တစ္ဦးစီရဲ႕ ပုဂၢလိကခံစားမႈေတြထက္ ေၾကာက္ခမန္းလိလိ ႀကီးထြားခဲ့ပါၿပီေလ။ မီးလွ်ံမကေတာ့ပဲ မီးလုံးႀကီးေတြထဲ ပစ္ခ်ခံလိုက္ရသလိုပါပဲ။ post-’88 လူငယ္ေတြအထူးသျဖင့္။ သမိုင္းေခတ္ဆိုတာႀကီးဟာ ျပဴးကနဲေပၚလာၿပီး လက္ေတြ႕မ်က္ေတြ႕အ႐ွိတရားႀကီး ျဖစ္လာခဲ့ၿပီေပါ့။ ဒါကို ဘယ္သူမွ ေ႐ွာင္လႊဲလို႔မရပါဘူး။ ဆိုေတာ့၊ လူမႈ-ႏိုင္ငံေရးကိစၥေတြကို ေ႐ွ႕တန္းတင္မေရးသူေတြကိုယ္တိုင္ အာ႐ုံအစပ္ မီးဟပ္ကုန္ၿပီေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ခံစားမႈနဲ႔ဖြဲ႕စည္းျပဳလုပ္ကဗ်ာ႐ုပ္မွာ မဟုတ္မမွန္ လုပ္ၾကံတာမဟုတ္ပဲ အမွန္တကယ္ ထင္ဟပ္ၾကရၿပီေကာ။ ႀကီးမားလြန္း၊ နားလည္မႈထက္ခံစားမႈကို လႈပ္ႏိႈးလႈံ႕ေဆာ္ႏိုင္လြန္း။

‘ျပန္ေရာက္သြားသလား’ ဆိုတဲ့ကိစၥမွာ တကယ္ေတာ့ ‘ျပန္ေရာက္သြား’ တာထက္ အၿမဲ႐ွိေနခဲ့ၿပီး ယာယီဖုံးကြယ္လိုက္မႈကေန ဘြားကနဲ ျပန္ေပၚလာတာပါပဲ။ စစ္အာဏာ႐ွင္စနစ္ကိုေျပာပါတယ္။ ဒင္းတို႔ကိုယ္ဒင္းတို႔စြပ္လိုက္တဲ့မ်က္ႏွာဖုံးနဲ႔ ကာလတစ္ခုအထိေန(ျပ)လာၿပီးမွ မူလမ်က္ႏွာအစစ္ကို ျပန္ဖြင့္ျပလိုက္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဘီလူးဟာ ဘီလူးပါပဲ။ ဆိုေတာ့၊ ‘ျပန္ေရာက္သြားတာ’ မဟုတ္ပဲ ျပန္ေပၚလာတာကို ကဗ်ာကလည္း ကဗ်ာနည္းနဲ႔ ျပန္တုန္႔ျပန္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ၁၀စုႏွစ္တစ္ခုစာေလာက္ ပုံ(ရိပ္)ေျပာင္းဖို႔ ဟန္ေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္ အဲဒီ ၁၀စုႏွစ္အတြင္းမွာ သ႐ုပ္သကန္အမွန္ကိုသိထားၾကတဲ့ ကဗ်ာဆရာေတြဟာ ကဗ်ာနဲ႔ ဖမ္းခ်ဳပ္ေဖာ္ျပခဲ့တာေတြ႐ွိပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္လည္းပဲ ယခင္ကေရးခဲ့တဲ့ကဗ်ာအခ်ိဳ႕ဟာ ယခုကာလကို ဘြင္းဘြင္းႀကီးေဖာ္ျပေနသလိုျဖစ္ပါတယ္။ ႀကိဳေရးခဲ့သလားေတာင္ ေအာက္ေမ့ရမေလာက္ပဲ။ ဒါေပမယ့္ ႀကိဳေရးခဲ့တာမဟုတ္ပါဘူး၊ က်ားသစ္ဟာ ဘာ႐ုပ္ေျပာင္းေျပာင္း သူ႕မူလအစက္အေျပာက္ေတြကိုေတာ့ ေဖ်ာက္မရတာကို ထုတ္ျပခဲ့ၾကတဲ့သေဘာ။ အခု ျငင္းလို႔မရေအာင္ေပၚၿပီေပါ့။

သမိုင္းေခတ္နဲ႔ကဗ်ာဟာ အၿမဲဆက္စပ္ေနပါတယ္။ သမိုင္းေခတ္ရဲ႕အျဖစ္အပ်က္ကို ျဖစ္လာတာနဲ႔အမွ် ကဗ်ာက တုန္႔ျပန္တာပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ social-conscious လူ႕ေဘာင္အသိ ပိုသက္ဝင္ၾကသူေတြေပါ့။ အၿပိဳင္ျဖစ္တာေတြ။ အယူဝါဒတစ္ခုအရ လက္ေအာက္ခံသေဘာမဟုတ္ဘူး။ ထိုအယူဝါဒအရ လက္ေအာက္ခံလို႔ေျပာလည္း အယူဝါဒအရ ေျပာခြင့္႐ွိပါတယ္။ ကဗ်ာနဲ႔ အယူဝါဒကိစၥေပါ့။ ျငင္းမယ္ဆိုရင္ အယူဝါဒအခ်င္းခ်င္းျငင္းရမွာပဲျဖစ္တယ္။ ကဗ်ာကေတာ့ အဲဒီအျငင္းထဲကေန တစ္နည္းနည္းနဲ႔ ေ႐ွာင္သြားမွာျဖစ္တယ္။ ဥပမာ၊ တ႐ုပ္ျမဴႏွင္းဂိုဏ္း၊ ေဘ ေဒါဝ္။

အခုၾကဳံေနရတဲ့ သမိုင္းေခတ္ကို ကဗ်ာနဲ႔တုန္႔ျပန္႔ေနျခင္းေတြထဲမွာ ယခင္က နည္းဟန္ေတြနဲ႔ မဟုတ္ေတာ့တာေတြလည္း ေတြ႕ၾကရမွာေပါ့။ ႏိုင္ငံေရးဘက္ေရာက္သြားရင္ေတာင္မွ ကဗ်ာျဖစ္ေရးကို မစြန္႔လႊတ္ၾကဘူးေပါ့။ ဒါဟာ ျမန္မာေမာ္ဒန္ကဗ်ာလမ္းေၾကာင္းလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္ေလ။

ဇယလ
၈ ဇြန္၊’၂၁