အသိလူငယ္ကဗ်ာဆရာတစ္ေယာက္ ေျပာတာကို ေတြးၾကည့္ေနတာပါ။ ‘အခုေရးတင္ေနၾကတဲ့ ကဗ်ာေတြဟာ ဟိုတုန္းကလို ႏိုင္ငံေရးဘက္ ျပန္ေရာက္သြားသလိုပဲ’ တဲ့။ လက္႐ွိေန႔စဥ္ၾကဳံေတြ႕ခံစားေနၾကရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ အေနအထားႀကီးဟာ တစ္ဦးစီရဲ႕ ပုဂၢလိကခံစားမႈေတြထက္ ေၾကာက္ခမန္းလိလိ ႀကီးထြားခဲ့ပါၿပီေလ။ မီးလွ်ံမကေတာ့ပဲ မီးလုံးႀကီးေတြထဲ ပစ္ခ်ခံလိုက္ရသလိုပါပဲ။ post-’88 လူငယ္ေတြအထူးသျဖင့္။ သမိုင္းေခတ္ဆိုတာႀကီးဟာ ျပဴးကနဲေပၚလာၿပီး လက္ေတြ႕မ်က္ေတြ႕အ႐ွိတရားႀကီး ျဖစ္လာခဲ့ၿပီေပါ့။ ဒါကို ဘယ္သူမွ ေ႐ွာင္လႊဲလို႔မရပါဘူး။ ဆိုေတာ့၊ လူမႈ-ႏိုင္ငံေရးကိစၥေတြကို ေ႐ွ႕တန္းတင္မေရးသူေတြကိုယ္တိုင္ အာ႐ုံအစပ္ မီးဟပ္ကုန္ၿပီေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ခံစားမႈနဲ႔ဖြဲ႕စည္းျပဳလုပ္ကဗ်ာ႐ုပ္မွာ မဟုတ္မမွန္ လုပ္ၾကံတာမဟုတ္ပဲ အမွန္တကယ္ ထင္ဟပ္ၾကရၿပီေကာ။ ႀကီးမားလြန္း၊ နားလည္မႈထက္ခံစားမႈကို လႈပ္ႏိႈးလႈံ႕ေဆာ္ႏိုင္လြန္း။
‘ျပန္ေရာက္သြားသလား’ ဆိုတဲ့ကိစၥမွာ တကယ္ေတာ့ ‘ျပန္ေရာက္သြား’ တာထက္ အၿမဲ႐ွိေနခဲ့ၿပီး ယာယီဖုံးကြယ္လိုက္မႈကေန ဘြားကနဲ ျပန္ေပၚလာတာပါပဲ။ စစ္အာဏာ႐ွင္စနစ္ကိုေျပာပါတယ္။ ဒင္းတို႔ကိုယ္ဒင္းတို႔စြပ္လိုက္တဲ့မ်က္ႏွာဖုံးနဲ႔ ကာလတစ္ခုအထိေန(ျပ)လာၿပီးမွ မူလမ်က္ႏွာအစစ္ကို ျပန္ဖြင့္ျပလိုက္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဘီလူးဟာ ဘီလူးပါပဲ။ ဆိုေတာ့၊ ‘ျပန္ေရာက္သြားတာ’ မဟုတ္ပဲ ျပန္ေပၚလာတာကို ကဗ်ာကလည္း ကဗ်ာနည္းနဲ႔ ျပန္တုန္႔ျပန္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ၁၀စုႏွစ္တစ္ခုစာေလာက္ ပုံ(ရိပ္)ေျပာင္းဖို႔ ဟန္ေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္ အဲဒီ ၁၀စုႏွစ္အတြင္းမွာ သ႐ုပ္သကန္အမွန္ကိုသိထားၾကတဲ့ ကဗ်ာဆရာေတြဟာ ကဗ်ာနဲ႔ ဖမ္းခ်ဳပ္ေဖာ္ျပခဲ့တာေတြ႐ွိပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္လည္းပဲ ယခင္ကေရးခဲ့တဲ့ကဗ်ာအခ်ိဳ႕ဟာ ယခုကာလကို ဘြင္းဘြင္းႀကီးေဖာ္ျပေနသလိုျဖစ္ပါတယ္။ ႀကိဳေရးခဲ့သလားေတာင္ ေအာက္ေမ့ရမေလာက္ပဲ။ ဒါေပမယ့္ ႀကိဳေရးခဲ့တာမဟုတ္ပါဘူး၊ က်ားသစ္ဟာ ဘာ႐ုပ္ေျပာင္းေျပာင္း သူ႕မူလအစက္အေျပာက္ေတြကိုေတာ့ ေဖ်ာက္မရတာကို ထုတ္ျပခဲ့ၾကတဲ့သေဘာ။ အခု ျငင္းလို႔မရေအာင္ေပၚၿပီေပါ့။
သမိုင္းေခတ္နဲ႔ကဗ်ာဟာ အၿမဲဆက္စပ္ေနပါတယ္။ သမိုင္းေခတ္ရဲ႕အျဖစ္အပ်က္ကို ျဖစ္လာတာနဲ႔အမွ် ကဗ်ာက တုန္႔ျပန္တာပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ social-conscious လူ႕ေဘာင္အသိ ပိုသက္ဝင္ၾကသူေတြေပါ့။ အၿပိဳင္ျဖစ္တာေတြ။ အယူဝါဒတစ္ခုအရ လက္ေအာက္ခံသေဘာမဟုတ္ဘူး။ ထိုအယူဝါဒအရ လက္ေအာက္ခံလို႔ေျပာလည္း အယူဝါဒအရ ေျပာခြင့္႐ွိပါတယ္။ ကဗ်ာနဲ႔ အယူဝါဒကိစၥေပါ့။ ျငင္းမယ္ဆိုရင္ အယူဝါဒအခ်င္းခ်င္းျငင္းရမွာပဲျဖစ္တယ္။ ကဗ်ာကေတာ့ အဲဒီအျငင္းထဲကေန တစ္နည္းနည္းနဲ႔ ေ႐ွာင္သြားမွာျဖစ္တယ္။ ဥပမာ၊ တ႐ုပ္ျမဴႏွင္းဂိုဏ္း၊ ေဘ ေဒါဝ္။
အခုၾကဳံေနရတဲ့ သမိုင္းေခတ္ကို ကဗ်ာနဲ႔တုန္႔ျပန္႔ေနျခင္းေတြထဲမွာ ယခင္က နည္းဟန္ေတြနဲ႔ မဟုတ္ေတာ့တာေတြလည္း ေတြ႕ၾကရမွာေပါ့။ ႏိုင္ငံေရးဘက္ေရာက္သြားရင္ေတာင္မွ ကဗ်ာျဖစ္ေရးကို မစြန္႔လႊတ္ၾကဘူးေပါ့။ ဒါဟာ ျမန္မာေမာ္ဒန္ကဗ်ာလမ္းေၾကာင္းလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္ေလ။
ဇယလ
၈ ဇြန္၊’၂၁