ဥပမာ ၁။
လမင္းႀကီးက သာလို႔
စဥ့္အိုးႀကီးက ေျပာင္လို႔
နင့္ကိုငါခ်စ္တယ္။
ဥပမာ ၂။
ေမး။ ဘယ္ႏွနာရီရွိၿပီလဲ။
ေျဖ။ အနီေရာင္ေတြမ်ားေနတယ္။
ဥပမာ ၃။
ေရႀကီးေရလၽွံမယ္လို႔သတင္းရရွိတယ္
ဟုတ္တယ္ Mevius Sky Blue ကိုကိုယ္ႀကိဳက္တယ္။
Non sequitur ေနာန္ ဆကြီတာ ရဲ့ဥပမာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ယုတၱိေဗဒမွာ ေၾကာင္းက်ိဳးခ်ိတ္ဆက္မႈမဲ့ျခင္းကိုဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ဆင္ျခင္ယုတၱိရႈေထာင့္ကၾကည့္ရင္ ယုတၱိဆင္ျခင္ခ်ိတ္ဆက္မႈမဲ့သလို အဓိပၸါယ္လည္းမရွိပါဘူး။
ကဗ်ာေဗဒရႈေထာင့္ကၾကည့္ရင္ေတာ့ ဒါဟာ အေမရိကန္ကြန္တမ္ပရီကဗ်ာ (၁၉၉၀ပိုင္းေလာက္ကေနယေန႔ထိ) ေခတ္စားေနတဲ့ကဗ်ာနည္းဟန္တစ္ခုပါပဲ။ အက္ရွဘရီရဲ့ကဗ်ာေတြမွာ အလြယ္တကူေတြ႕ရတယ္။ LP ဂု႐ုႀကီးတစ္ဆူျဖစ္တဲ့ ေရာ္န္ ဆစ္လႅမင္န္ရဲ့ ‘ဝါက်သစ္’ နည္းဟန္မွာေတြ႕ရတယ္။ LP ဆရာမႀကီး လင္းန္ ဟက္ဂ်ီနီယန္ ရဲ့ ‘My Life’ ကဗ်ာ/အေရးအသားမွာေတြ႕ရတယ္။ ကြန္တမ္ပရီကဗ်ာရဲ့လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္လာခဲ့တဲ့အထိပဲ။ ဒါကို ရဲ်မင့္သူရဲ့ ယာဥ္စြန္းတန္း ၁ မွာလား၊ ၂ မွာလား ေရးဘူးတယ္။ ထားပါေတာ့။ ေအာင္ခင္ျမင့္ရဲ့ ဆြန္းနက္တိုင္းမွာ ေနာန္ဆကြီတာကို မ်ားမ်ားစားစားေတြ႕ရပါတယ္။ၾကဳံႀကိဳက္ရာဆြန္းနက္ကိုလွန္ၾကည့္ပါေလ။
“အိမ္နဲ႔ေဝးရင္ လူတစ္ေယာက္ဟာ ဝမ္းခ်ဳပ္တဲ့ျပႆနာကို
စၾကဳံရတာပဲ
အဲဒီမွာ မင္းမွ ရွိမေနတာ ကိုယ္ ဘယ္သူနဲ႔ ခ်စ္မႈျပဳရမွာလဲ”
(စၾကဝဠာသို႔ဆြန္းနက္တစ္ပုဒ္)
“စစ္ေအးကာလ တစ္ပြဲမွာၿပီး ကိုယ္တို႔ ညစာစားၾကတယ္
ပုစြန္ပုံစံ ႐ုပ္ဖ်က္ထားတဲ့ သူလၽွိုေတြ ၿပီးေတာ့ မွိုပြင့္ထီး
ေအာက္က
လက္စသတ္မရတဲ့ တရားမဝင္အနမ္း”
(ၾကမၼာငင္တဲ့အခ်စ္အတြက္ဆြန္းနက္)
“ဘုန္းႀကီးေတြကေတာ့ တ႐ုပ္စားေသာက္ဆိုင္ ဆင္ထ႐ုမ္း
ေၾကာင့္ ငိုက္မ်ဥ္းေနတယ္
ေငြထုတ္စက္ဟာ တအား ေဆာင့္ကန္လိုက္မွ ပိုက္ဆံထုတ္ေပးတယ္တဲ့”
(ေခါင္းစဥ္မဲ့ဆြန္းနက္တစ္ပုဒ္)
စသည္ျဖင့္၊ စသည္ျဖင့္။
အေမရိကန္ကြန္တမ္ပရီကဗ်ာေတြအဖတ္မ်ားလို႔လားမသိဘူး က်ေနာ္ေတာ့ႀကိဳက္တယ္။ယုတၱိေဗဒက အမွား လို႔သတ္မွတ္ထားတာဟာ ကဗ်ာေဗဒမွာ ရသခံစားမႈတစ္မ်ိဳးေပးနိုင္တာျဖစ္တယ္။ေမာ္ဒန္မွာေတြ႕ရတယ္။ဆူရီယလ္မွာေတြ႕ရတယ္။ပို႔စ္ေမာ္ဒန္မွာေတာ္ေတာ္ေတြ႕ရတယ္။Disjunctive ေၾကာင္းက်ိဳးတည္ေဆာက္မႈနဲ႔ ဖီလာတဲ့
ခ်ိတ္ဆက္မႈမဲ့ခ်ိတ္ဆက္မႈ။ ‘ကဗ်ာေလာက’ ရဲ့ဘယ္ထဲလဲ ေဖာ္ျပဘူးတယ္ထင္ပါရဲ့။ ထားလိုက္ပါ။
ဘာေၾကာင့္ ဒီ ns ကိုႀကိဳက္ၾကတာလဲ။သူ႔ေနာက္ကြယ္က အိုက္ဒီေယာ္လဂ်ီအယူအဆကဘာလဲေပါ့။ပို႔စ္ေမာ္ဒန္/ပို႔စ္အေဆာက္အအုံဝါဒရဲ့ တစ္လုံးတစ္စည္းစုစည္းမႈကို ပါဝါတစ္ခုခုသုံးၿပီး သိမ္းသြင္းဖြဲ႕စည္းျခင္းကိုဆန္႔က်င္မႈ၊လိုရာအဓိပၸါယ္တစ္ခုတည္းဆီသြားေအာင္ၾကဳံးသြင္းမႈ၊ယုတၱိဇာတ္လမ္း/ထိုးဇာတ္/အေၾကာင္းအရာတစ္ခုတည္းဆီဦးတည္ဖို႔တည္ေဆာက္ျပဌာန္းမႈတို႔ကိုဆန္႔က်င္မႈ၊ စသည္။
အက္ရွဘရီကေတာ့ရိုးရိုးေလးပဲေျပာခဲ့ဘူးပါတယ္။”ကၽြန္ေတာ့္ကဗ်ာေတြဟာ ေရွ႕ေနာက္ညီညြတ္ခ်ိတ္ဆက္မႈမရွိၾကဘူး။ေန႔စဥ္ဘဝမွာေကာရွိလို႔လား”တဲ့။ေန႔စဥ္ဘဝမွာလာၾကဳံရတဲ့၊လာျဖစ္ၾကတဲ့အျဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႔တုန္႔ျပန္မႈေတြဟာဆင္ျခင္ယုတၱိနဲ႔အတူဆင္ျခင္ယုတၱိခ်ိတ္ဆက္မႈရွိၾကတာမွမဟုတ္တာ။မိုးရြာလို႔ျပတင္းထပိတ္တာနဲ႔ေဆးလိပ္ေကာက္ေသာက္ၿပီးေရာက္ရွိလာတဲ့ေၾကာင္ကိုေကာက္ခ်ီပြတ္ရင္းအေဖတို႔အိမ္ခန္းေလးနံရံေဆးသုတ္တာ ၈သိန္းကုန္တာနဲ႔ ဝက္အခ်င္းတိုင္ဟင္းခ်က္ထားတယ္ေနာ္နဲ႔ ေအာင္ခင္ျမင့္ရဲ့’ဆြန္နက္မ်ား’ရီဗ်ဴးေရးခ်င္စိတ္ေပၚလာတာနဲ႔….ညအိပ္ရာဝင္တဲ့ထိ။
အဓိပၸါယ္မရွိဘူးလို႔ေတာ့မေျပာလိုက္ပါနဲ႔ဦးေလ။အဓိပၸါယ္ဆိုတာ ဆင္ျခင္ယုတၱိေပၚမွာတည္ေဆာက္ထားတဲ့တစ္ခုတည္းေသာလား။အာ႐ုံခုန္ကူးခ်ိတ္ဆက္ယုတၱိ associative logic ရွိေသးတယ္။’အေမ’ လို႔ေျပာလိုက္ရင္ တစ္ေယာက္စိတ္ထဲေပၚလာတဲ့အာ႐ုံ(အသိ/အမွတ္ရမႈ/သညာ)ေတြဟာ အျခားတစ္ေယာက္နဲ႔တူနိုင္မလား။ မတူညီတဲ့အရာေတြစုၿပီး ေကာ္လာ့ဂ္် (ပန္းခ်ီ၊ကဗ်ာ၊အင္စေတာလ္ေလးရႇင္းႏ္၊ဓာတ္ပုံ၊စသည္) ျပဳလုပ္(ထား)ျခင္းမွာ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ collage logic၊စသည္။ မတူညီတဲ့ေလာဂ်စ္က္ေတြကေပးတဲ့ မတူညီတဲ့အဓိပၸါယ္ျပဳမႈေတြရဲ့အဓိပၸါယ္ေတြ။
‘ကဗ်ာဟာဘာပဲလုပ္လုပ္ ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ အဓိပၸါယ္ေတြျပဳလုပ္ေနတာပါပဲ’ လို႔မွတ္သားဘူးတာရွိပါတယ္။ meaning-making အဓိပၸါယ္ျပဳလုပ္ပုံနည္းဟန္စနစ္ေတြမတူရင္ ကဗ်ာလည္းမတူနိုင္ဘူး။ကဗ်ာမတူရင္ အဓိပၸါယ္ေဖာ္ေဆာင္မႈတည္ေဆာက္ဖြဲ႕စည္းပုံတို႔မတူပဲ ျပဳလုပ္ထုတ္ယူတည္ေဆာက္ရရွိတဲ့အဓိပၸါယ္(ေတြ)လည္းကြဲျပားျခားနားၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေအာင္ခင္ျမင့္ဟာ ဒါကိုဆိုလိုေနတာလည္းျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ဒါဟာကဗ်ာေဗဒစကားေပါ့။
(ဆက္ရန္ရွိ)
ဇယလ
၁၈ ၾသဂုတ္ ကိုဗစ္၂၀