ေခတ္ျပိဳင္ျမန္မာကဗ်ာရဲ႕ တက္ခ္စ္တ္ခ်ာ

ေခါင္းစဥ္မွာပါရွိတဲ့`ေခတ္ျပိဳင္´ျမန္မာကဗ်ာဆိုတဲ့ အသံုးအႏံႈးကို ရွင္းလင္းခ်င္ပါတယ္။ ဒီအသံုးအႏႈံးဟာ လြယ္မလိုနဲ႔ ခက္ျပီး ရွင္းမလိုနဲ႔ ႐ႈပ္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားကလာတဲ့ Contemporary ကြန္တမ္ပိုရာရီကိုယ္တိုင္ဟာ အခ်ိန္ကာလအနက္ တစ္ခု တည္းကို ေဆာင္တာမဟုတ္သလို Contemporary Poetry မွာလည္း Contemporary ပိုင္းဟာ ဒီေန႔အထိအေျဖထက္ေမးခြန္းေတြပဲ ထုတ္ေနတဲ့ problematic ျဖစ္တဲ့ အသံုးအႏႈံးပါပဲ။ ဩစေၾတးလ်ကဗ်ာဆရာ Louis Armand တည္းျဖတ္တဲ့ Contemporary Poetics ရဲ႕ အဖြင့္ အမွာစာမွာ `ကြန္တမ္ပိုရာရီကဗ်ာေဗဒ´ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကို အခ်ိန္ကာလတစ္ခုခု ၊ ေခတ္ကာလတစ္ခုခုေပၚ အမွီျပဳထားတာ မဟုတ္သလို ပစၥဳပၸန္ေပၚလည္း အမွီျပဳထားတာမဟုတ္ပဲ ‘condition of writing’ `အေရးအသား/ေရးသားျပဳလုပ္မႈ အေျခအေန/အေန အထား´ ေပၚအမွီျပဳတာ လ႔ို ဆိုပါတယ္။ အဲဒီ `အေျခအေန/အေနအထား´ ဟာလည္းသမိုင္းနဲ႔မကင္းသလို ‘present time of writing’ `အေရးအသား/ေရးသားျပဳလုပ္မႈ´ျပဳေနတဲ့ ပစၥဳပၸန္ကာလနဲ႔ အတူ ဆက္စပ္ပတ္သက္ေနတဲ့ ေျမလွန္ကဗ်ာေဗဒ(ေတြ)နဲ႔လည္းတိုက္႐ိုက္ ဆက္ႏြယ္ေနပါတယ္။ `အေရးအသား/ေရးသားမႈျပဳလုပ္ေနတဲ့ကာလ´ဆိုတာဟာလည္း ပစၥဳပၸန္ကာလသက္သက္ကိုေျပာတာမဟုတ္ပဲ ပစၥဳပၸန္ကာလရဲ႕ အရွိတရား ၊ အသိတရားေတြေပၚအေျခစိုက္ထားတာကို ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ ၊ အခုပစၥဳပၸန္မွာ ကၽြန္ေတာ္ဒီ ေဆာင္းပါးေရးေနျပီး အခုပစၥဳပၸန္မွာ ဒီေဆာင္းပါးကို စာဖတ္သူက ဖတ္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ `ကြန္တမ္ပိုရာရီ´ဆိုတာ ဒီပစၥဳပၸန္အခ်ိန္ကို ေျပာတာထက္ ဒီပစၥဳပၸန္ကာလမွာ ရွိေနတဲ့ အရွိတရား ၊ အသိတရားေတြရဲ႕ အစုအေ၀းကို ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ Contemporary American Poetry ကဗ်ာေပါင္းခ်ဳပ္ကို ၾကည့္လိုက္ျပန္ေတာ့ ၁၉၆၀ ေနာက္ပိုင္းကေန ဒီဘက္အထိကို Contemporaryလို႔သံုးထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာလည္း Contemporary ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈံးကိုအနက္ဖြင့္ဖို႔ အယူအဆအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔က်ိဳးစားၾကတာေတြ႔ရပါ တယ္။ တစ္ေနရာမွာ ဖတ္ဖူးတာကေတာ့ Post-postmodernism ကာလလို႔ေရးသားထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ကေန ဒီဘက္ရာစု ေပါ့။ ဆိုလိုတာက `ေခတ္ျပိဳင္´ (၀ါ) `ကြန္တမ္ပိုရာရီ´ဆိုတဲ့ အသံုအႏႈံးကို `ေခတ္ကာလတစ္ခုတည္းမွာ အျပိဳင္ရွိေနတာ´ လို႔ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ေျပာလို႔မရပါဘူး။ ကဗ်ာ/ကဗ်ာေဗဒနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ `ေခတ္ျပိဳင္´ဆိုတာကို အခ်ိန္ကာလနဲ႔ ေျပာတာထက္ ကဗ်ာေဗဒနဲ႔ ေျပာတာပိုမွန္လိမ့္မယ္လို႔ယူဆပါတယ္။
Continue reading