၂၀၁၄ ကမၻာ့ကဗ်ာေန.သို.

၂၀၁၄ ၊ ကမာၻ႔ကဗ်ာေန႔ သို႔

ျမန္မာကဗ်ာနဲ႔ ျမန္မာကဗ်ာေလာကအတြက္ မဂၤလာရွိတဲ့ ၂၀၁၄ ကမာၻ႔ကဗ်ာေန႔မွာ အခုလိုစကားနည္းနည္းေျပာခြင့္ရတဲ့အ တြက္ အမ်ားၾကီးေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အရင္ဦးဆံုး ၊ ျမန္မာကဗ်ာဆရာသမဂၢဥကၠ႒ ၊ ဒုဥကၠ႒ ၊ ႏွင့္တကြအျခား တာ၀န္ရွိသူအားလံုး နဲ႔အတူ ကဗ်ာညီအကိုေတြနဲ႔ ဧည့္ပရိသတ္တို႔ပါက်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါေစလို႔ ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းလိုက္ပါတယ္။

ဒီစာဟာ စာတမ္းမဟုတ္သလို လုပ္ငန္းလမ္းညႊန္လည္းမဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္ ၂၀၁၂ – ၂၀၁၃ ႏိုင္ငံတကာ ကဗ်ာပြဲေတာ္ ေတြတက္ေရာက္ခြင့္ရခဲ့တဲ့အေတြ႕အၾကံဳေတြထဲက ေတြးမိေတြးရာေလးကို ေဖါက္သည္ခ်တဲ့ သေဘာေလာက္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အံ့ဩစရာ ေတြပါမွာမဟုတ္သလို ထိတ္လန္႔တုန္လႈပ္စရာေတြလည္းပါမွာမဟုတ္ပါဘူး။

ကဗ်ာဟာ ကမာၻၾကီးကို တိုက္႐ိုက္မေျပာင္းလဲႏိုင္ေပမယ့္ ကမာၻၾကီးရဲ႕အလွည့္အေျပာင္းေတြဟာ သိမႈအလွည့္အေျပာင္းေတြနဲ႔ အတူကဗ်ာမွာလည္း အလွည့္အေျပာင္းေတြျဖစ္လာတယ္ဆိုတာ ကဗ်ာဆရာေတြသိျပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေတြဘယ္လိုပဲလွည့္ေျပာင္း ေစဦးေတာ့ ကဗ်ာဆရာအတြက္ မေျပာင္းလဲတဲ့ ေမးခြန္းေတြကေတာ့ရွိစျမဲပါပဲ။ အဲဒီေမးခြန္းေတြထဲမွာ ပါ၀င္တာအခ်ိဳ႕ထုတ္ျပရရင္(တစ္) ဘာလို႔ကဗ်ာေရးတာလဲ ၊(ႏွစ္) ကဗ်ာကိုဘယ္လိုေရးသလဲ ၊ (သံုး) ကဗ်ာဆရာ- ကဗ်ာ- ကဗ်ာဖတ္ပရိသတ္ဆိုတဲ့ဆက္သြယ္မႈကြန္ယက္ ကို ဘယ္လိုခ်ဲ႕ထြင္မလဲ။ ဒီေမးခြန္းေတြကို ကာယကံရွင္ကိုယ္တိုင္ကပဲခ်ဥ္းကပ္ေျဖရွင္းရမွာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္ေဒသႏၱရဂိုဏ္းဂဏ ပဲျဖစ္ေစ ၊ အယူ၀ါဒဂိုဏ္းဂဏပဲျဖစ္ေစ ၊ ကဗ်ာေဗဒဂိုဏ္းဂဏပဲျဖစ္ေစ ၊ ေနာက္ဆံုးသူမ်ားေတြနဲ႔မတူခ်င္လြန္းတဲ့ ဂိုဏ္းဂဏစြဲ ဂိုဏ္းဂဏ ပဲျဖစ္ေစ ၊ ဘယ္ဂိုဏ္းဂဏကမွ ကာယကံရွင္ကဗ်ာဆရာကိုလႊမ္မိုးခ်ဳပ္ကိုင္ျပီး သူ႔ကေလာင္လက္ကို ေမာင္းႏွင္လို႔မရပါဘူး။

Continue reading

ေလာကအျမင္နဲ႔ ကမာၻ

( ဒီဇင္ဘာကဗ်ာပြဲ အတြက္ ဆရာေဇယ်ာလင္းမွ ခ်ီးျမွင့္ေပးပို႔ေသာ စာတမ္း)
22 December 2013 at 19:36

`ေလာကအျမင္´ဆိုတာ စကားလံုးၾကီးေပမယ့္ အနက္အဓိပၸါယ္ေတြထုတ္ယူရရင္ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ပုဂၢလဘ၀ subjectivity ရဲ႕ အခ်ဳပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဇ်တၱဘ၀လို႔လည္းေခၚလို႔ရမယ္ထင္ပါတယ္။ ဒီပုဂၢလ/အဇ်တၱဘ၀ထဲမွာ ပါ၀င္ဖြဲ႕စည္းျပီး အျပန္အလွန္ဆက္ ႏြယ္ဆက္သြယ္ေနတာေတြကေတာ့ သင္ယူမႈသညာအစုအေ၀း knowledge ၊ အမွတ္သညာအစုအေ၀း memory ၊ မိမိဘယ္သူဘယ္၀ါ သတ္မွတ္ခ်က္ self – identity ၊ မိမိကိုယ္မိမိ အသိုင္းအ၀ုိင္း/ (လူ႔) အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုခုအတြင္းထားရွိေနရာယူမႈ self – positioning ၊ မိမိရဲ႕ယံုၾကည္မႈ အစုအေ၀း beliefs ၊မိမိရဲ႕အမူအက်င့္ အစုအေ၀း habits ၊မိမိရဲ႕အစြဲအလန္းေတြ prejudices၊ မိမိရဲ႕အေၾကာက္တရား ေတြ fears ၊ မိမိရဲ႕ဆင္ျခင္သံုးသပ္စဥ္းစားေတြးေခၚပံု cognition စသည္ျဖင့္ အကုန္လံုးအက်ံဳး၀င္ေနၾကျပီး အဲဒါေတြဟာ မိမိရဲ႕ေန႔စဥ္ ဘ၀ကို ျပာ႒ာန္းသလို မိမိရဲ႕ ေလာကခ်င္းရာအျဖစ္အပ်က္ေတြေပၚအျမင္နဲ႔ တုန္႔ျပန္မႈတို႔ကိုလည္းၾကိဳးကိုင္ပါတယ္။ အဲဒီ Complex ျဖစ္တဲ့ အစုအေ၀းၾကီးေတြဟာ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု Jigsaw puzzle လိုအံကိုက္ခ်ိတ္ဆက္ျပီး ပံုေဖၚေနတာမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ ခ်ိတ္လိုက္လြဲလိုက္နဲ႔ flux လႈပ္ေရြ႕ေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲ flux ျဖစ္ေနတဲ့ ပုဂၢလ/အဇ်တၱဘ၀ၾကီးကိုပဲ `ေလာကအျမင္´လို႔ `ခ်ဳပ္´ျပီးေျပာၾကည့္တာျဖစ္ ပါတယ္။

Continue reading

ၾကိဳတင္သတိေပးခ်က္ – ေမာင္ေနျမဲ ၏ ပုန္းရည္ၾကီးမစ္ရွိတ္ အမွာစာ

ပုန္းရည္ၾကီးနဲ႔ မစ္ရွိတ္ကို တစ္ခုျပီးမွတစ္ခုျဖစ္ေစ ၊ တစ္ျပိဳင္နက္ျဖစ္ေစ ၊ တြဲေသာက္ရတာ မၾကိဳက္ရင္ ဒါကိုမဖတ္နဲ႔။

`ပုန္းရည္ၾကီး´နဲ႔ `မစ္ရွိတ္´ဟာ စကားလံုးေတာင္တြဲမရဘူးဆိုရင္ ဒါကိုမဖတ္နဲ႔။

ေမာင္ေနျမဲကို (ခ်ိဳပိန္းေနာင္နဲ႔ တြဲတြဲ ၊ မတြဲတြဲ) ဘာေၾကာင့္ပဲျဖစ္ေစၾကည့္မရရင္ဒါကိုမဖတ္နဲ႔။

မိမိကို မိမိဘာကဗ်ာအမ်ိဳးအစားဆရာလို႔ ေနရာအပီယူထားရင္ ဒါကိုမဖတ္နဲ႔။

ျမန္မာ့ထံုးတမ္းစဥ္လာကဗ်ာေကာင္းကဗ်ာခန္႔ ကဗ်ာစစ္ကဗ်ာသန္႔ေတြမွ ၾကိဳက္ရင္ ဒါကိုမဖတ္နဲ႔။

ေခတ္ေပၚကဗ်ာကိုမွ ကဗ်ာထင္ရင္ ဒါကိုမဖတ္နဲ႔။

ခံစားခ်က္နဲ႔ စျပီး ခံစားခ်က္နဲ႔ျပီးခ်င္သပဆိုရင္ ဒါကိုမဖတ္နဲ႔။

ကဗ်ာဟာတိက်တဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို ဖတ္သူနားလည္ေအာင္ေျပာေနတာဆိုရင္ ဒါကိုမဖတ္နဲ႔။
Continue reading

‘Bones Will Crow’ ကဗ်ာစာအုပ္မိတ္ဆက္ပြဲ

၂၀၁၂ ၊ ဩဂုတ္လ ၁၉ရက္ေန႔ ၊ New Zero Art Space မွာ ညေန ၄း၁၅ ကေန ၆း၀၀ အထိ ‘Bones Will Crow: 15 Contemporary Burmese Poets’ ျမန္မာ – အဂၤလိပ္ကဗ်ာစာအုပ္မိတ္ဆက္ပြဲေလးက်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ကဗ်ာစာအုပ္ပါ ကဗ်ာဆရာ/ ဆရာမေတြနဲ႔ နီးစပ္ရာသာ ဖိတ္လိုက္တဲ့အတြက္ ပရိသတ္ ၃၀ ေလာက္နဲ႔ အက်ဥ္း႐ံုးက်င္းပသြားခဲ့တဲ့ပြဲေလးျဖစ္ပါတယ္။

Bones Will Crow Poetry Book

Continue reading

Yan Jun ယန္ကၽြံ႕ © Qiao Qiao

တ႐ုတ္ေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာဆရာ ယန္ကၽြံ႕ Yan Jun

၁၉၇၃ ခုႏွစ္ဖြား ယန္ကၽြံ႕ Yan Jun ဟာ ကဗ်ာဆရာလည္းျဖစ္၊ ဂီတပညာရွင္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္အေနာက္ေျမာက္ ပိုင္းက လန္က်ိဳမွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ လန္က်ိဳတကၠသိုလ္မွာပဲ တ႐ုတ္စာေပအႏုပညာဘာသာရပ္ကို ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၉မွာ ေပက်င္းကို မေျပာင္းခင္အထိ အယ္ဒီတာ အလုပ္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။

သူဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ diary poems ဒိုင္ယာရီကဗ်ာေတြေရးတာ မ်ားပါတယ္။ သူ႔ကဗ်ာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ေန႔စြဲတပ္ထားတဲ့ ေန႔စဥ္မွတ္တမ္းကဗ်ာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကဗ်ာေတြဟာ ဖ်တ္လတ္ျပီး နိမိတ္ပံုတစ္ခုျပီးတစ္ခု ႐ုတ္ခ်ည္းေျပာင္းတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ သူ႔ကဗ်ာေတြမွာ ထပ္ေၾကာ့ေတြလည္းပါရွိပါတယ္။ `ရပိုင္ခြင့္/ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တရား၀င္ေၾကညာစာတမ္းဆြႏၷက္´ ကဗ်ာမွာ ဆိုရင္ လိုင္းတိုင္းမွာ I demand `ကၽြႏု္ပ္ေတာင္းဆိုတယ္´ ကို ထပ္ေၾကာ့သံုးထားပါတယ္။ အဲဒီကဗ်ာထဲမွာပဲ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ အင္တာ နက္ဆင္ဆာကို ေထ့ထားပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္မွာ အင္တာနက္မွာ သံုးစြဲခြင့္ ပိတ္ပင္ထားတဲ့စကားလံုးေတြ စာရင္းလိုက္ရွိပါတယ္။ `ခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံထားရတဲ့ စကားလံုးေတြ´လို႔ သံုးထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
Continue reading