တ႐ုတ္ေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာဆရာ ယန္ကၽြံ႕ Yan Jun

၁၉၇၃ ခုႏွစ္ဖြား ယန္ကၽြံ႕ Yan Jun ဟာ ကဗ်ာဆရာလည္းျဖစ္၊ ဂီတပညာရွင္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္အေနာက္ေျမာက္ ပိုင္းက လန္က်ိဳမွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ လန္က်ိဳတကၠသိုလ္မွာပဲ တ႐ုတ္စာေပအႏုပညာဘာသာရပ္ကို ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၉မွာ ေပက်င္းကို မေျပာင္းခင္အထိ အယ္ဒီတာ အလုပ္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။

သူဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ diary poems ဒိုင္ယာရီကဗ်ာေတြေရးတာ မ်ားပါတယ္။ သူ႔ကဗ်ာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ေန႔စြဲတပ္ထားတဲ့ ေန႔စဥ္မွတ္တမ္းကဗ်ာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကဗ်ာေတြဟာ ဖ်တ္လတ္ျပီး နိမိတ္ပံုတစ္ခုျပီးတစ္ခု ႐ုတ္ခ်ည္းေျပာင္းတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ သူ႔ကဗ်ာေတြမွာ ထပ္ေၾကာ့ေတြလည္းပါရွိပါတယ္။ `ရပိုင္ခြင့္/ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တရား၀င္ေၾကညာစာတမ္းဆြႏၷက္´ ကဗ်ာမွာ ဆိုရင္ လိုင္းတိုင္းမွာ I demand `ကၽြႏု္ပ္ေတာင္းဆိုတယ္´ ကို ထပ္ေၾကာ့သံုးထားပါတယ္။ အဲဒီကဗ်ာထဲမွာပဲ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ အင္တာ နက္ဆင္ဆာကို ေထ့ထားပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္မွာ အင္တာနက္မွာ သံုးစြဲခြင့္ ပိတ္ပင္ထားတဲ့စကားလံုးေတြ စာရင္းလိုက္ရွိပါတယ္။ `ခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံထားရတဲ့ စကားလံုးေတြ´လို႔ သံုးထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

“ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ‘ရပိုင္ခြင့္/ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တရား၀င္ေၾကညာစာတမ္း ဆြႏၷက္’လို ကဗ်ာမ်ိဳးေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးကဗ်ာထက္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ရပ္ေတြလို႔ ကၽြန္ေတာ္ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ကဗ်ာအားလံုးဟာ ႏိုင္ငံေရးကဗ်ာျဖစ္ရင္ျဖစ္၊ မျဖစ္ရင္ ႏိုင္ငံေရးကဗ်ာဆိုတာ မရွိပါဘူး။ အဲဒါဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကဗ်ာေရးျခင္းကိုယ္တိုင္ဟာ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ရပ္ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ” လို႔ သူ႔ ဘေလာ့ဂ္မွာ တင္ ထားပါတယ္။ www.yanjun.org ျဖစ္ပါတယ္။

ဂီတနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သူဟာ ၁၉၉၈ ကတည္းက Subjam ဆိုတဲ့ အမည္နဲ႔  သူရဲ႕ စင္တင္ဂီတေတြမွာ hypnotic noise `စိတ္ၫႈိ႕ဆူညံသံ´ေတြ ဖန္တီးျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၄ မွာ Kwan Yin  အမည္တံဆိပ္နဲ႔ စမ္းသပ္ဂီတေတြ ရွာေဖြဖန္တီးျပဳလုပ္ခဲ့ ပါတယ္။ ဂီတပြဲေတြ စီစဥ္သူ၊ ဂီတေဖ်ာ္ေျဖေရး ပါ၀င္တင္ဆက္သူလည္း ျဖစ္သလို ဂီတဆိုင္ရာ ေ၀ဖန္ေရး အက္ေဆးေတြ၊ ေခတ္ျပိဳင္ တ႐ုတ္ျပည္ဆိုင္ရာ ရွင္းလင္းေရးသားခ်က္ေတြကိုလည္း ေရးသားသူျဖစ္ပါတယ္။

သူ႔ကဗ်ာေတြဟာ `49 Poems ´ ကဗ်ာေပါင္းခ်ဳပ္ (၁၉၉၆)၊ ` Infrasonic Sound ´ ကဗ်ာေပါင္းခ်ဳပ္ (၂၀၀၁) နဲ႔ `Impossible´ ကဗ်ာေပါင္းခ်ဳပ္ (၂၀၀၆) ေတြမွာ ေဖၚျပပါရွိပါတယ္။ သူ႔ကဗ်ာေတြကို အဂၤလိပ္၊ ဂ်ာမန္၊ ျပင္သစ္နဲ႔ ဒတ္ခ်္ဘာသာ ေတြနဲ႔ ဘာသာျပန္ထားၾကတာလည္းရွိပါတယ္။

(PIW Poetry မွ)

ဂ်ဴလိုင္ ၁၉၊ မိမိ

…. ျခင္ေတြနဲ႔ ပီယာႏိုတစ္လံုးပဲ က်န္ရွိတယ္
ဂ်ဴလိုင္ညတစ္ည       ဘာမွမရွိတဲ့ ဟာလာဟင္းလင္းၾကီးလိုပဲ
ဒါေပမယ့္ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မိမိဘာမွမသိဘူး
မိမိျဖတ္ေလွ်ာက္သြားတယ္        ေမ့သြားတယ္     ေသာ့ကိုထုတ္လိုက္တယ္
ဘာမွမရွိတဲ့ ဟာလာဟင္းလင္းဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္မွန္းလည္း မိမိသိတယ္
မိမိေခၽြးထြက္ေနတယ္           မိမိကိုမိမိ ျပန္ၾကည့္ျပီး
မိမိတကယ္သိသလား မသိဘူးလားဆုိတာကိုလည္း မိမိမေသခ်ာ
ဒါမွမဟုတ္            မိမိတကယ္မသိတာလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္
ဂ်ဴလိုင္ရဲ႕ အ႐ိုင္းအစိုင္း သတၱ၀ါေတြအေၾကာင္း
လိုတာထက္ မိမိေျပာဆိုခဲ့ျပီးျပီ
ျခင္ေဆးေခြဟာျပာျဖစ္သြားျပီ
ပီယာႏိုဟာ စိတ္ရွည္စြာပဲ
မိမိအေၾကာင္းမိမိ လိုတာထက္ အလြန္အကၽြံေျပာဆိုခဲ့ျပီးျပီ
ဓါတ္ေလွခါးထဲမွာ                မိမိဟာ ဘာမွမရွိတဲ့ ဟာလာဟင္းလင္း ဘယ္သူမွမဟုတ္       ။           ။

(July 19. Me)

ရပိုင္ခြင့္/ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တရား၀င္ေၾကညာစာတမ္း ဆြႏၷက္

ေျမေအာက္ရထားနဲ႔ ေအာ္တိုမက္တစ္လက္မွတ္စစ္ စနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းဖို႔၊
ကမၻာၾကီးျပီးဆံုးသြားတဲ့ အထိ ကာယအားနဲ႔ပဲ လက္မွတ္စစ္ေဆးမႈကို
ဆက္လက္ျပဳလုပ္ဖို႔ ကၽြႏု္ပ္ေတာင္းဆိုတယ္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ သမၼတရာထူးရရွိဖို႔ လူသားအားလံုး
မဲေပးပိုင္ခြင့္ ကၽြႏ္ုပ္ေတာင္းဆိုတယ္။
သားဆက္ျခားေရး၊ လိင္တူအိမ္ေထာင္ျပဳမႈ အားေပးေရး၊
လိင္ကြဲအိမ္ေထာင္ျပဳမႈအေပၚ ေငြဒဏ္ခ်မွတ္ေရး ကၽြႏ္ုပ္ေတာင္းဆိုတယ္။
ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရး၊ semicolon ေတြ၊ comma ေတြအားလံုး
ဖယ္ရွားေရး ကၽြႏ္ုပ္ေတာင္းဆိုတယ္။
မာေက်ာက္ေလာင္းကစားနဲ႔ KTV ေတြပိတ္ပင္ဖို႔၊ မနက္ ၅နာရီမွာ
လမ္းေပၚေခြးနဲ႔ ထြက္ေလွ်ာက္သူအားလံုးကို ထိမ္းသိမ္းဖို႔၊
ရဲစခန္းေတြမွာ ပံုမွန္ကဗ်ာရြတ္ပြဲေတြ ျပဳလုပ္ျခင္းကို တားျမစ္ဖို႔
ကၽြႏ္ုပ္ေတာင္းဆိုတယ္။
အႏုပညာကို ဖ်က္သိမ္းဖို႔နဲ႔ ဘယ္သူမဆိုရဲ႕ ဘ၀ေနထိုင္မႈပံုစံ
ေျပာင္းလဲျခင္းေတြကို တားျမစ္ဖို႔ ကၽြႏ္ုပ္ေတာင္းဆိုတယ္။
ဒဏ္ရာေတြကို ဆားသိပ္ဖို႔၊ ၀ိုင္ေတြကို အဆိပ္ခတ္ဖို႔၊
ပူေလာင္ေနတဲ့ မ်က္ႏွာေတြေပၚ ေအးစက္တဲ့ တင္ပါးေတြ ကပ္ထားဖို႔
ကၽြႏ္ုပ္ေတာင္းဆိုတယ္။
အေဆာက္အဦၾကီးေတြ အရြယ္အစားရွိတဲ့ အသံခ်ဲ႕စက္ႏွစ္လံုး
တပ္ဆင္ဖို႔နဲ႔ ႐ႈခင္းလွတဲ့ အရပ္ေတြမွာ ဘယ္ပရိသတ္မွ မလာၾကတဲ့
ဆူညံမႈစင္တင္ေတးဂီတပြဲေတြျပဳလုပ္ဖို႔ ကၽြႏ္ုပ္ေတာင္းဆိုတယ္။
မင္းနဲ႔ငါ အတူေနၾကဖို႔၊ ဘယ္ေတာ့မွမခြဲခြာဖို႔ ကၽြႏ္ုပ္ေတာင္းဆိုတယ္။
အမွတ္ရမႈေတြ၊ အနက္ေရာင္ပန္းေတြ၊ စက္ဘီးေတြေပၚ လင္းလက္ၾကျပီး
ကေလးမ်က္ႏွာေလးေတြ ျဖစ္သြားၾကတဲ့ ၾကယ္ေတြ ကၽြႏ္ုပ္ေတာင္းဆိုတယ္။
‘မင့္အေမ စ ပတ္’ ‘က်န္ဇီမင္း’ စတဲ့ အခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံစကားလံုးေတြ
လႊတ္ေပးဖို႔ ကၽြႏ္ုပ္ေတာင္းဆိုတယ္။
ေတာင္းဆိုမႈေတြ၊ တားျမစ္ပိတ္ပင္ထားတဲ့ တားျမစ္ပိတ္ပင္ထားမႈေတြ၊
႐ုပ္သိမ္းလိုက္တဲ့ ႐ုပ္သိမ္းမႈေတြ၊ မဲ့ရြဲ႕ျပတဲ့ မဲ့ရြဲ႕ျခင္းေတြ၊
သူ႔ခံစားမႈေတြကို အျမဲထုတ္ေဖၚေနတဲ့ ငနဲကို ၾကိဳးတုပ္မႈ၊
ကၽြႏ္ုပ္ေတာင္းဆိုတယ္။
ငရဲတံခါး၀မွာ သီခ်င္းေအာ္ဆိုျခင္းနဲ႔ ဘတ္စ္ကားေပၚ
အိပ္စက္ျခင္း ကၽြႏ္ုပ္ေတာင္းဆိုတယ္။
တိတ္ဆိတ္မႈကို ဆက္လက္ထိမ္းသိမ္းဖို႔ ကၽြႏ္ုပ္ေတာင္းဆိုတယ္ . . .

(Charter Sonnet)

ဒီခဏငယ္ေလး
(၆၀ႏွစ္ေျမာက္ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔ သမၼတႏိုင္ငံ တည္ေထာင္မႈသို႔)

ေဟာဒီခဏငယ္ေလးမွာ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ဘာနယ္နိမိတ္မွ မရွိဘူး၊
မနက္ခင္းေတးသံမရွိဘူး၊ ႐ုပ္သံဌာန သြက္ခ်ာပါဒမရွိဘူး၊
လူဦးေရသန္းတစ္ေထာင္ဟာ သူတို႔အေရျပားေတြေအာက္က ႏိုးထလာၾကတယ္။
အျခားသူေတြဟာ အျခားစေပ့စ္/စၾကာ၀ဠာက ၀င္ေရာက္လာၾကတယ္။
ေဟာဒီခဏငယ္ေလးမွာ ဘာအနာဂတ္မွ မရွိဘူး၊ အတိတ္ကို ဥေပကၡာ၊
အနာဂတ္ဟာ ဘယ္ေတာ့မွ မျဖစ္ေသးဘူး၊ အတိတ္ကိုျမိဳခ်လိုက္ျပီ၊
ေဟာဒီခဏငယ္ေလးပိုင္ဆိုင္တဲ့ အတိတ္၊ အခုအတိတ္ဟာ
ျပန္လည္ေမြးဖြားလာျပန္ျပီ။
ေဟာဒီခဏငယ္ေလးမွာ မ်က္ရည္စက္လက္နဲ႔ သတင္းစစ္သူၾကီးဟာ
သူမရဲ႕ ေခြး႐ုပ္ထြက္ေနတဲ့ သတင္းအဖြဲ႕နဲ႔ ညစာထိုင္စားတယ္၊
႐ုတ္တရက္လဲက်ေသဆံုးသြားတယ္၊ ဓနရွင္ဒီမိုကေရစီအလင္းစူးစူးထဲ၊
ေရခဲမုန္႔ကေပးတဲ့ စိတ္အားတက္ၾကြမႈ။
ဒီခဏငယ္ေလးဟာ အစိုးရမရွိတဲ့ တ႐ုတ္ျပည္၊
လမ္းအခ်က္ျပမီးေတြဟာ မိမိရဲ႕ ဘ၀ကို သြန္သင္ဆံုးမတယ္။
ေဟာဒီခဏငယ္ေလးမွာ ဘာမွ ျပဳျပင္မြမ္းမံစရာမရွိဘူး၊
ေဟာဒီခဏငယ္ေလးမွာ ဘာမွ ျဖိဳဖ်က္စရာမရွိဘူး၊
အတိတ္ဟာ အရွက္တကြဲ အက်ိဳးနည္းျဖစ္ရေလျခင္း၊
ဒါဟာ အတိတ္ေမ့ေရာဂါကို ေသာက္ရမယ့္ အခ်ိန္၊ ျပီး
ေမ့သြားတာေတြကို ေထြးထုတ္လိုက္။
ေဟာဒီအခိုက္မွာပဲ ေပက်င္းဟာ ပံုသ႑ာန္ေျပာင္းသြားတယ္၊
ျဖစ္ႏိုင္ေခ်သက္သက္ျဖစ္သြားတယ္ ။
ေဟာဒီခဏငယ္ေလးမွာ ပါတီနဲ႔ ျပည္သူဟာ အခ်င္းခ်င္း
ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္လိုက္ၾကတယ္၊ ဆိုေတာ့ကာ ပါတီနဲ႔ျပည္သူဟာ
သဘာ၀ေျမဩဇာနဲ႔ပဲၾကီးထြားလာၾကတယ္။ ပါတီနဲ႔
ျပည္သူဟာ အခ်င္းခ်င္းေရခ်ိဳးသန္႔စင္ေပးျပီးျပီ၊
မီဒီယာ အႏုပညာမွာ အခ်င္းခ်င္းဖက္ျပီး ငိုခဲ့ၾကျပီးျပီ။
ေဟာဒီခဏငယ္ေလးမွာ ေရဒီယိုလႈိင္းကို အေႏွာင့္အယွက္ျပဳသံပဲ
ၾကားရတယ္၊ တီယင္အန္မင္းကို စပက္ဂတီမေကာင္းဆိုး၀ါး
သတၱ၀ါပ်ံၾကီးက အထြဋ္အျမတ္ေနရာအျဖစ္သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေစတယ္။
ေဟာဒီခဏငယ္ေလးဟာ အေနာက္တိုင္းမွာ သြားေရာက္သြန္သင္ပို႔ခ်ဖို႔
ထြက္သြားတဲ့ ေရွးေဟာင္းေခတ္က ကိုယ္လံုးတီး ငနဲျဖစ္တယ္၊
မနက္ဖန္အတြက္ ေလယာဥ္လက္မွတ္ၾကိဳတင္သြား၀ယ္တယ္၊
ေလယာဥ္ခရီးစဥ္ ဖ်က္သိမ္းလိုက္တယ္၊ အဲဒါေၾကာင့္ အခုသူဟာ
ေဟာဒီခဏငယ္ေလးထဲမွာ ပိတ္မိေနတယ္၊
ေဗာဓိသတၱတစ္ပါး တေျဖးေျဖးျဖစ္လာတယ္။
ခ်က္ခ်င္းပဲ ေဟာဒီစေပ့စ္ဟာ ေပ်ာ္ရႊင္ဘြယ္ရာျဖစ္လာတယ္၊
ခ်က္ခ်င္း Cola၊ ကို႔က္ ဟာ ေဒ၀ါလီခံသြားတယ္၊ မိမိတို႔
ေရပဲေသာက္ၾကတယ္၊ မိမိတို႔ဟာ ထာ၀ရအသက္ရရွိထားၾကတယ္ ။     ။

(This Moment)

ေဇယ်ာလင္း
(28 – Nov – 11)